Rozwód to często dopiero początek długiej drogi związanej z podziałem majątku. Po rozstaniu wielu byłych małżonków zastanawia się, co z pieniędzmi, które zainwestowali w nieruchomość lub inne dobra wspólne – szczególnie gdy pochodziły one z ich majątku osobistego. Czy można odzyskać te środki? Jak wygląda rozliczenie nakładów na majątek wspólny?
Czym są nakłady na majątek wspólny?
Nakłady to wszelkie środki finansowe lub rzeczowe, które jedna ze stron przeznaczyła na majątek wspólny – np. remont mieszkania, budowę domu, spłatę kredytu, zakup sprzętu czy wyposażenia.
Przykład: mąż dziedziczy pieniądze po rodzicach (majątek osobisty), a następnie przeznacza je na remont wspólnego mieszkania – to klasyczny przypadek nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny.
Co mówi prawo?
Zgodnie z art. 45 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy z małżonków może żądać zwrotu nakładów, wydatków lub innych świadczeń dokonanych z majątku osobistego na majątek wspólny, oraz odwrotnie – z majątku wspólnego na osobisty.
Takie roszczenia rozpatrywane są przy podziale majątku wspólnego, a sąd ma obowiązek je uwzględnić – o ile zostaną należycie wykazane.
Co trzeba udowodnić?
Aby dochodzić zwrotu nakładów, należy wykazać:
pochodzenie środków – że pochodziły z majątku osobistego (np. spadek, darowizna, oszczędności sprzed ślubu),
cel wydatków – że faktycznie zostały przeznaczone na majątek wspólny,
wysokość nakładów – najlepiej fakturami, przelewami, umowami.
Brak dokumentów nie wyklucza dochodzenia roszczenia, ale znacznie je utrudnia – sąd może nie uwzględnić roszczenia bez wiarygodnych dowodów.
Czy wszystko podlega zwrotowi?
Nie. Istnieją wyjątki. Zwrotu nie podlegają np. wydatki na codzienne potrzeby (czynsz, zakupy), a tylko te, które zwiększają wartość majątku wspólnego lub go utrzymują. Sąd może też pominąć zwrot nakładów, jeśli ich rozliczenie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Kiedy zgłaszać roszczenie?
Najlepiej już na etapie wniosku o podział majątku wspólnego. Jeśli strony zawierają ugodę – warto dokładnie opisać sposób rozliczenia nakładów. W przypadku sporu – sąd będzie decydował o zasadności roszczenia w toku postępowania.
Podsumowanie
Rozliczenie nakładów na majątek wspólny to nie tylko prawo, ale i obowiązek dbałości o swój majątek. Warto przygotować się do tego odpowiednio: zebrać dowody, skonsultować się z prawnikiem i zgłosić roszczenie w odpowiednim czasie. Pozwoli to uniknąć nieporozumień i strat finansowych po rozwodzie.
Adwokat Katowice Kamil Draga