Przychody z działalności wykonywanej osobiście

2019-04-15, Adwokat Katowice Kamil Draga

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje w art. 10 katalog tzw. źródeł przychodów i jako jedne z nich wymienia „działalność wykonywaną osobiście”.

Trzeba pamiętać, że uszczegółowienie tego terminu znajduje się z kolei w art. 13 wspomnianej ustawy i za takową działalność uważa się:
1. przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;

2. przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;

3. przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;

4. przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;

5. przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

6. przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

7. przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

8. przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
c) przedsiębiorstwa w spadku - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;

9. przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Mimo, że jak się zdaje wyliczenie poszczególnych rodzajów przychodów jest precyzyjne, to jednak praktyka pokazuje zupełnie co innego, szczególnie jeśli chodzi o wykładnię dotyczącą przychodów uzyskiwanych przez menadżerów (pkt 9), toteż poniżej najbardziej interesujące orzeczenia:

- Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 2014 r. II FSK 2609/12:
„Artykuł 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361) odnosi się nie tylko do przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem oraz na podstawie tzw. kontraktów menedżerskich, ale również do umów o podobnym charakterze, tzn. umów cywilnoprawnych o współmiernej treści do kontraktu menedżerskiego i umowy o zarządzanie, z których wynika zlecenie podatnikowi sprawowania zarządu podmiotem gospodarczym. Podkreślić przy tym trzeba, że ze względu na użyte określenie: "umów o podobnym charakterze" ów wymóg zarządzania, czy też kierowania, nie musi być explicite w takiej umowie wyrażony; z jej treści jednak musi wynikać taki zakres usług, do których podatnik zostaje zobowiązany w związku z realizacją umowy, z którego elementy zarządcze bądź kierownicze choćby implicite wynikają.”,

- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2014 r. III SA/Wa 2341/13:
„1. W przepisie art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) wskazano czynności, które - wykonywane w określonych warunkach - nie są czynnościami wykonywanymi w sposób samodzielny (niezależny) i tym samym nie spełniają podstawowej przesłanki działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Przepis powyższy - w powiązaniu z art. 13 pkt 9) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) - jednoznacznie wyłącza z zakresu działalności gospodarczej czynności wykonywane na podstawie kontraktu menadżerskiego, jeżeli między zlecającym i wykonawcą kontraktu istnieją prawne więzy tworzące stosunek prawny co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
2. Jeżeli kontrakt menadżerski spełnia te warunki, wykonywane na podstawie tego Kontraktu czynności nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej. To zaś wyklucza ich opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.”,

- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia 2014 r. III AUa 165/14:
„Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem (spółką) lub kontrakt menedżerski wskazane w art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361) jako źródła przychodu z działalności wykonywanej osobiście, nie stanowią samodzielnej postawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442), jeżeli są realizowane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie z dnia 24 kwietnia 2014 r. I SA/Rz 210/14:
„1. Przychód osoby pełniącej funkcję prezesa spółki z o.o. osiągany na podstawie umowy o zarządzanie spółką należy kwalifikować jako przychód z działalności wykonywanej osobiście. Spółka zatrudniająca osobę na podstawie takiej umowy poniesie więc odpowiedzialność podatkową płatnika za niepobrany podatek dochodowy od osób fizycznych na podstawie art. 8, art. 30 § 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749) w zw. z art. 41 ust. 1 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361).
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) w art. 155 wyraźnie stanowi, że w przypadkach nieuregulowanych w odrębnych przepisach, do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług oraz zwróconej różnicy podatku od towarów i usług. Oznacza to, że przychodem w podatku dochodowym jest zasadniczo otrzymywana kwota netto. Regulacja ta odpowiada dyrektywie systemowej wykładni przepisów, która zakłada, że normy prawne stanowią składnik spójnego sytemu prawnego. Z tych względów, treść art. 11 ust. 1, art. 13 pkt 9 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych należy odczytywać łącznie z art. 155 ustawy o podatku od towarów i usług. Przyjęcie odmiennego stanowiska, czyli ustalenie kwoty przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych bez pomniejszenia o należny podatek VAT, byłoby naruszeniem zasady demokratycznego państwa prawa, określonej w art. 2 Konstytucji RP, gdyż oznaczałoby w konsekwencji zapłatę podatku od podatku.”,

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 kwietnia 2014 r. II FSK 1125/12:
„Jeżeli nawet uprawianie przez skarżącego sportu wykonywane było faktycznie w celach zarobkowych, w sposób zorganizowany i ciągły, we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, to z powodu ustawowego zaliczenia przychodów z tego tytułu do wymienionej w art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych działalności wykonywanej osobiście, przychodów tych nie można zasadnie uznać za przychody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 5a pkt 6 ustawy.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 11 lutego 2014 r. I SA/Gl 600/13:
„Jeżeli podatnik będący osobą fizyczną uzyskuje przychody z tytułu wykonywania umów o charakterze podobnym do kontraktu menedżerskiego, to przychód ten powinien być kwalifikowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), niezależnie od faktu, czy przedmiotowe umowy zostały zawarte w ramach działalności gospodarczej, czy też poza nią.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Łodzi z dnia 22 maja 2013 r. I SA/Łd 375/13:
„Sytuację prawną menadżera - członka zarządu na gruncie VAT należy traktować odmiennie niż sytuację prawną menedżera niebędącego członkiem zarządu. Podkreślić należy, że członek zarządu funkcjonuje w ramach organizacji spółki. Jest on zintegrowany z jej organizacją. Sytuacja członka zarządu - menedżera jest odmienna od sytuacji świadczenia usługi przez usługodawcę na rzecz usługobiorcy w warunkach rynkowych.”,


Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 kwietnia 2013 r. III AUa 237/13:
„Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem lub kontrakt menedżerski nie stanowią samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778), jeżeli są realizowane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej.”,

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2012 r. II FSK 856/11:
„Przychody z umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, również wtedy, gdy są one zawierane w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.”,

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2012 r. II FSK 1030/11:
„Jeżeli podatnik będący osobą fizyczną uzyskuje przychody z tytułu wykonywania umów o charakterze podobnym do kontraktu menedżerskiego, a okoliczność ta została ustalona przez organy i niepodważona przez stronę, to przychód ten powinien być kwalifikowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), niezależnie od faktu, czy umowy zostały zawarte w ramach działalności gospodarczej, czy też poza nią.”,

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2012 r. II FSK 709/11:
„I. Skoro zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), przychodem jest określone w kontrakcie wynagrodzenie za wykonywanie określonych czynności, jak również wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, to wydatki uznane za elementy dodatkowego wynagrodzenia osoby zarządzającej spółką - w rozpatrywanym przypadku koszty, jakie spółka ponosi w związku z eksploatacją środków majątkowych udostępnionych zleceniobiorcom, tj. samochodów, komputerów i telefonów - stanowią przychody w rozumieniu art. 13 pkt 9 ustawy, a ich wielkość wpływa na kształt podstawy opodatkowania osoby zarządzającej spółką. opubl. POP 2013/2/32. II. 1. Skoro zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) przychodem jest określone w kontrakcie wynagrodzenie za wykonywanie określonych czynności, jak również wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, to wydatki uznane za elementy dodatkowego wynagrodzenia osoby zarządzającej spółką (w rozpatrywanym przypadku koszty, jakie spółka ponosi w związku z eksploatacją środków majątkowych udostępnionych zleceniobiorcom, tj. samochodów, komputerów i telefonów), stanowią przychody w rozumieniu art. 13 pkt 9 wskazanej ustawy, a ich wielkość wpływa na kształt podstawy opodatkowania osoby zarządzającej spółką. Wskazane wydatki odpowiadają bowiem pracy menedżera wykonywanej na podstawie zawartej umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem. 2. W roku 2004 płatnicy byli uprawnieni i pobierali na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczki na podatek od wartości dokonywanych przez nich świadczeń niepieniężnych z tytułu działalności wymienionej w art. 13 pkt 9 wskazanej ustawy podatkowej. 3. Ustawodawca, wprowadzając od dnia 1 stycznia 2007 r. zmieniony przepis art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zdecydował się na zmianę art. 11 ust. 1 oraz art. 13 pkt 9 tej ustawy, więc zmiana od 1 stycznia 2007 r. przepisu art. 41 ust. 1 miała jedynie charakter doprecyzowujący jego brzmienie. opubl. Legalis.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Szczecinie z dnia 29 czerwca 2011 r.
I SA/Sz 334/11:
„Jeżeli zakres obowiązków będzie wykraczał poza czynności wykonywane na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło i obejmować będzie nadto "zarządzanie" przedsiębiorstwem, to wówczas przychody otrzymywane na podstawie umowy będą przychodami, o których mowa w art. 13 pkt 9 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.).”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 14 marca 2011 r.
I SA/Gl 122/10:
„1. Istota kontraktu menedżerskiego polega na tym, że menedżer zobowiązuje się do prowadzenia za wynagrodzeniem przedsiębiorstwa drugiej strony, na jej rachunek i ryzyko, przy czym prowadzi to przedsiębiorstwo bądź we własnym, bądź w cudzym imieniu. W charakterystyce kontraktów menedżerskich podkreśla się samodzielność menedżera (zarządcy) oraz cel umowy, którym jest przeniesienie prowadzenia przedsiębiorstwa na menedżera z przyznaniem mu samodzielności w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem. Inną cechą kontraktów menedżerskich jest oczekiwanie, że menedżer wniesie też własne wartości niematerialne w postaci nowego sposobu zarządzania przedsiębiorstwem, swoje doświadczenia zawodowe, wiedzę handlową i organizacyjną, reputację, klientów, wyrobione kontakty handlowe, a także swój image. W powyższym ujęciu kontrakt menedżerski należy wyłącznie do kategorii umów cywilnoprawnych.
2. Od pełnomocnika będącego profesjonalnym zastępcą strony w postępowaniu podatkowym (doradcą podatkowym, radcą prawnym lub adwokatem) wymagać można większej staranności w czynnościach procesowych, niż od samego podatnika, dodatkowo nieposiadającego odpowiednich kwalifikacji. Dotyczy to m.in. sytuacji długotrwałej choroby profesjonalnego pełnomocnika. Zasady etyki zawodowej, które zgodnie z art. 36 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz.U. z 2008 r. Nr 73, poz. 443 ze zm.) winni przestrzegać doradcy podatkowi, nakazują tym profesjonalnym pełnomocnikom działać w taki sposób, aby nadmiernie nie wydłużać prowadzonego postępowania. Długotrwała choroba doradcy podatkowego, determinująca przerwę w wykonywaniu zawodu przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, obliguje go do zawiadomienia o tym fakcie Krajowej Rady Doradców Podatkowych (art. 34 ust. 2 ustawy o doradztwie podatkowym). Reprezentujący interesy podatnika profesjonalny pełnomocnik, działając zgodnie z zasadami etyki zawodowej, winien podjąć czynności umożliwiające kontynuowanie postępowania podatkowego bez zbędnej zwłoki. Jest to również w interesie jego mocodawcy. Doradcy podatkowemu przysługuje m. in. prawo do udzielenia substytucji innemu doradcy podatkowemu, radcy prawnemu lub adwokatowi.
3. Rozwiązanie przyjęte w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.), który to przepis odnosi się do przychodów podatnika uzyskiwanych z działalności wykonywanej osobiście, nie przewiduje pomniejszenia sumy otrzymanych przez podatnika pieniędzy, o podatek VAT, który został przez niego odprowadzony do urzędu skarbowego. Z przepisu tego wynika, że przychód stanowią wszystkie otrzymane przez podatnika pieniądze.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Szczecinie z dnia 26 stycznia 2011 r.
I SA/Sz 719/10:
„Rozstrzygającym w ocenie prawidłowości kwalifikowania przychodu z punktu widzenia określenia źródła jego uzyskania jest nie tylko sama treść umowy, ale także okoliczności, w jakich była ona realizowana. Biorąc pod uwagę postanowienia umowy, w szczególności zobowiązanie się podatnika do prowadzenia wszelkich spraw związanych z działalnością handlową spółki oraz spraw związanych z bieżącym administrowaniem, w tym do bezpośredniego prowadzenia sprzedaży, a także uwzględniając fakt równoczesnego pełnienia przez podatnika funkcji prokurenta tejże spółki, a więc pełnomocnika ustanowionego przez przedsiębiorcę i umocowanego do podejmowania czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (art. 109 § 1 Kodeksu cywilnego), za w pełni uzasadnione uznać należy ustalenie, że zawarta przez podatnika umowa o współpracy jest w swej istocie umową mającą charakter co najmniej podobny do umowy o zarządzanie, a zatem przychody osiągnięte z takiej umowy są przychodami ze źródła przychodów, jakim jest działalność wykonywana osobiście (art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) i to niezależnie od tego, że "zarządzanie i kierowanie w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej" jest także przedmiotem działalności gospodarczej podatnika.”,

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 14 grudnia 2010 r. I UK 209/10:
„Ubezpieczenie społeczne jest pochodne od działalności (zatrudnienia) wybranej przez ubezpieczonego. Poszukiwanie uzasadnienia w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) nie stanowi podstawy prawnej do określenia podstawy ubezpieczenia społecznego, gdyż podstawy ubezpieczenia określa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) i zlecenie jest odrębne od działalności gospodarczej (art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5), jednak nie wtedy, gdy zlecenie wykonywane jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Pierwszeństwo ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy odpowiednio odnosić również do kwestii relacji publicznoprawnej wynikającej z wyznaczenia weterynarza do świadczenia usług weterynaryjnych, wykonywanych pod nadzorem i w imieniu organów Inspekcji Weterynaryjnej i przy wykonywaniu których lekarze weterynarii podlegają ochronie prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 13 października 2010r. III SA/Wa 1898/10:
„1. Przychody z umów o zarządzaniu przedsiębiorstwem, z umów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, co wynika literalnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).
2. Z tego powodu, że pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka nie posiadająca osobowości prawnej, nie wynika, by działalność wspólnika, polegająca na świadczeniu usług zarządzania lub o podobnym charakterze, pozbawiona była cech działalności wykonywanej osobiście, a tym samym, że przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy. W sytuacji, w której usługi zarządzania w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej wykonuje spółka nie posiadająca osobowości prawnej, nie znajduje zastosowanie art. 5b ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przychody osiągane w związku ze świadczeniem usług menedżerskich będą przychodami osiągniętymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, których źródłami przychodów będzie wyłącznie działalność wykonywana osobiście.
3. Bez względu na to, czy umowy menedżerskie zostaną zawarte w ramach działalności gospodarczej, czy też poza nią, przychody z tytułu ich wykonywania będą zaliczane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście i opodatkowane według jednakowych zasad. Zasady te wyłączają możliwość kwalifikowania przychodów z umów menedżerskich - nawet tych, które zawierane są w ramach działalności gospodarczej - jako przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym opodatkowania według skali proporcjonalnej i 19-procentowej stawki wskazanej w art. 30c ust. 1 cytowanej ustawy.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gorzowie Wlkp. z dnia 30 września 2010 r. I SA/Go 634/10:
„Zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, uważa się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzenie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7. Powyższe oznacza, że przychody uzyskane z tych tytułów stanowią zawsze przychody z działalności wykonywanej osobiście, nawet jeżeli tego rodzaju umowy zawierane są w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 21 września 2010 r.
III SA/Wa 1208/10:
„1. Wspólnicy spółki komandytowej w ramach spółki prowadzą własną działalność gospodarczą osiągając przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej wykonywanej osobiście. Natomiast przepis art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w zwrocie normatywnym w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej dotyczy przychodów podatkowych uzyskiwanych wyłącznie z tytułu działalności wykonywanej osobiście. Bez względu więc na to, czy umowy menedżerskie zostaną zawarte w ramach działalności gospodarczej, czy też poza nią, przychody z tytułu ich wykonywania będą zaliczane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście i opodatkowane według jednakowych zasad. Zasady te wyłączają możliwość kwalifikowania przychodów z umów menedżerskich nawet tych, które zawierane są w ramach działalności gospodarczej jako przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, a tym samym opodatkowania według skali proporcjonalnej i 19 % stawką wskazanej w art. 30c ust. 1 ustawy.
2. Dochód osiągnięty przez komandytariusza spółki komandytowej z działalności menadżerskiej nie może być uznany za dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej spółki osobowej są czynności menadżerskie wskazane w art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych to dochód z tych czynności przypadający na poszczególnych wspólników należy uznawać za dochód z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 wskazanej ustawy) a nie za dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy). Okoliczność, że część wynagrodzenia za czynności menadżerskie otrzyma w formie wynagrodzenia ustalonego w umowie zawartej z komplementariuszem, który zawrze umowę o zarządzanie ze spółką akcyjną, a część wynagrodzenia będzie stanowił udział w przychodach spółki komandytowej i wynikający z tych przychodów dochód, nie ma żadnego znaczenia, gdyż o zaliczeniu dochodów do dochodów z czynności określonych w art. 13 pkt 9 omawianej ustawy decyduję wyłącznie przedmiot wykonywanych czynności. Taka konstrukcja wynagrodzenia komandytariuszy za czynności menadżerskie nie zmienia faktu, że będzie to dochód uzyskany z udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 8 ust. 1 tej ustawy.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 20 września 2010r. I SA/Gl 394/10:
„Przychody uzyskane z tytułu wykonywania usług zarządzania przez osobę będącą wspólnikiem spółki osobowej są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, a nie z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Łodzi z dnia 2 września 2010 r. I SA/Łd 691/10:
„1. Kontrakty menedżerskie, o których mowa w art. 13 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) należy rozumieć jako swego rodzaju umowę o zarządzanie w rozumieniu tegoż przepisu, tj. jako inny rodzaj umowy o zarządzanie, a nie jako odrębny od zarządzania przedmiot działalności. Pojęcie kontraktów menedżerskich należy wiązać z umowami o zarządzanie przedsiębiorstwem, nie zaś rozszerzać np. na czynności polegające na "zarządzaniu" karierą sportową zawodnika.
2. O zaliczeniu umowy zawartej przez podatnika do kontraktów menedżerskich winna przesądzać nie nazwa umowy przyjęta przez jej strony, ale jej rzeczywista treść i zakres wykonywanych na jej podstawie czynności.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 9 lipca 2010 r. III SA/Wa 1704/09:
„1. Przychody wspólników, o których mowa w art. 5b ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), uzyskiwane po dniu 1 stycznia 2008 r. z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, nie podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30c ust. 1 tej ustawy.
2. Z tego powodu, że pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka nie posiadająca osobowości prawnej, nie wynika by działalność wspólnika polegająca na świadczeniu usług zarządzania lub o podobnym charakterze na rzecz innego podmiotu w ramach współpracy tego podmiotu ze spółką pozbawiona była cech działalności wykonywanej osobiście, a tym samym, że przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 wskazanej ustawy.
3. W sytuacji, w której usługi zarządzania w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej wykonuje spółka nie posiadająca osobowości prawnej nie znajduje zastosowanie art. 5b ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przychody osiągane w związku ze świadczeniem usług menedżerskich będą przychodami osiągniętymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, których źródłami przychodów będzie wyłącznie działalność wykonywana osobiście. Wspólnicy spółki jawnej w ramach spółki prowadzą własną działalność gospodarczą osiągając przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej wykonywanej osobiście. Natomiast przepis art. 13 pkt 9 omawianej ustawy w zwrocie normatywnym - "w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej" dotyczy przychodów podatkowych uzyskiwanych wyłącznie z tytułu działalności wykonywanej osobiście. Ponadto w przepisie tym mowa jest o podatniku zawierającym umowy, którym jest osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki nie mającej osobowości prawnej, gdyż spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Dlatego gdy w zwrocie tym wskazuje się na umowy zawierane w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika, to chodzi wyłącznie o osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą na przykład w formie spółki jawnej oraz ich przychody.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Opolu z dnia 25 czerwca 2010 r.
I SA/Op 263/10:
„1. Przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze stanowić będą zawsze przychody z działalności wykonywanej osobiście, również wtedy, gdy są uzyskiwane przez wspólników spółki osobowej np. spółkę jawną.
2. Skoro ustawodawca nie wprowadza zróżnicowania, którego przesłanką miałaby być forma wykonywania działalności, tj indywidualnie czy w spółce osobowej to dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych umowa o zarządzanie będzie zawsze klasyfikowana do kategorii przychodów z działalności wykonywanej osobiście.”,

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2010 r. II FPS 10/09:
„Przychody wspólników, o których mowa w art. 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskiwane po 1.1.2008 r. z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, nie podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30c ust. 1 tej ustawy.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 8 stycznia 2010 r. III SA/Wa 1761/09:
„Jeżeli podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych uzyskuje przychody z umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze, i z tytułu uzyskiwania tych przychodów jest podatnikiem podatku dochodowego, to przychody te powinien kwalifikować jako związane z działalnością wykonywaną osobiście, ze wszystkimi wynikającymi z tego skutkami w zakresie rozliczeń podatkowych. Ustawodawca wyraźnie postanowił też, iż powyższa zasada znajdzie zastosowanie niezależnie od tego, czy ww. umowy podatnik realizuje jako osoba fizyczna, czy też w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w różnych formach jej prowadzenia. W każdym, przypadku przychody takie należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Spółka komandytowa, jako nieposiadająca osobowości prawnej nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Podatnikiem tego podatku są wspólnicy tej spółki. Niezależnie więc od tego, czy stroną umowy o zarządzanie jest spółka osobowa, czy też bezpośrednio osoba zarządzająca, podatnikiem podatku dochodowego z tego tytułu będzie dana osoba fizyczna. Przepis art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 5b ust. 2 ustawy, zgodnie z którym, jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, uznaje się za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.”,

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 2009 r. II FSK 1145/08:
„1. Przychody wspólnika spółki nie mającej osobowości prawnej uzyskane na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem lub umowy o podobnym charakterze nie mogą być uznane za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 13 pkt 9 w zw. z art. 5b ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). O ile bowiem art. 5b ust. 2 odnosi się do wszelkich przychodów uzyskanych z pozarolniczej działalności gospodarczej, o tyle art. 13 pkt 9 odnosi się tylko do specyficznej, wąsko zdefiniowanej grupy przychodów, które do przychodów z działalności gospodarczej przypisane być nie mogą. Dlatego też także przychody wspólnika spółki nie mającej osobowości prawnej (spółki osobowej), uzyskane na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem lub umowy o podobnym charakterze, nie mogą być uznane za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. W tym sensie można zatem uznać art. 13 pkt 9 omawianej ustawy za przepis szczególny w stosunku do jej art. 5b ust. 2.
2. Trudności w rozliczaniu wynagrodzenia wypłacanego na podstawie faktury wystawionej przez spółkę jawną nie mogą wpływać na prawnopodatkową kwalifikację przychodów podatnika - wspólnika spółki jawnej dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba we Wrocławiu z dnia 29 września 2017 r. I SA/Wr 598/17:
„1. Przepis art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) odnosi się nie tylko do przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem oraz na podstawie tzw. kontraktów menedżerskich, ale również do umów o podobnym charakterze, tzn. umów cywilnoprawnych o współmiernej treści do kontraktu menedżerskiego i umowy o zarządzanie, z których wynika zlecenie podatnikowi sprawowania zarządu podmiotem gospodarczym.
2. Wskazanie przez ustawodawcę na "umowy o podobnym charakterze" w praktyce oznacza m.in., że wymóg zarządzania, czy też kierowania, nie musi być wprost w takiej umowie wyrażony. Każdorazowo umowa winna zatem być analizowana pod kątem, czy z jej treści i realizacji wynika taki zakres usług, do których podatnik zostaje zobowiązany w związku z realizacją umowy, z którego elementy zarządcze bądź kierownicze wynikają.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 26 września 2017 r. III SA/Gl 608/17:
„Skoro w art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 200) wymienione zostały przychody między innymi z kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze, oznacza to, że kontrakty menadżerskie mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie z dnia 22 sierpnia 2016 r.
I SA/Rz 450/16:
„1. Z punktu widzenia prawa wynagrodzenie otrzymywane z tytułu umowy powinno być zaliczone do źródła przychodów, o którym mowa w art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm.), a zatem do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy), a nie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3).
2. Przychody z tytułu wymienionych w przepisie art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umów, bez względu na formę organizacyjną, w jakiej umowy te są wykonywane, w każdym przypadku stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście.",

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Kielcach z dnia 11 lutego 2016 r.
I SA/Ke 4/16
„Błędne jest stanowisko, że jeżeli pracownik otrzyma akcje w okresie kiedy ze spółką łączyć go będzie stosunek pracy i otrzymanie akcji będzie stanowić element wynagrodzenia za prace, to przychód powstały w momencie nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego przekazania wnioskodawcy akcji, stanowić będzie nieodpłatne świadczenie lub świadczenie częściowo odpłatne, które należy zakwalifikować do przychodów ze stosunku pracy, określonych w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361), a w okresie gdy będzie zatrudniony na podstawie kontraktu menadżerskiego, jako przychód z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”,

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 17 marca 2015 r.
I SA/Gl 1003/14:
„Bezpodstawny jest zarzut "poszerzenia" katalogu zamkniętego przychodów z działalności wykonywanej osobiście o przychody, których ustawodawca do tego katalogu nie zaliczył. (…) w tym katalogu mieszczą się wszystkie przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie (również gdy zarządzający jest członkiem zarządu), bo tak literalnie stanowi przepis. Jeżeli ustawodawca mówi o przychodach uzyskanych na podstawie umów o zarządzaniu i nie dokonuje żadnych wyłączeń z tego zbioru przychodów, to należy ten zbiór rozumieć jako wszystkie przychody uzyskane na podstawie ww. umów (każdy z przychodów uzyskanych na podstawie ww. umów). Specyfikacja przychodów - należących do tego zbioru - w przepisie nie jest konieczna.”,




Adwokat Katowice Kamil Draga