Zamiana kary grzywny na karę pozbawienia wolności

2024-06-30, Adwokat Katowice Kamil Draga

Jedną z kar orzekanych przez sądy jest kara grzywny, której wykonanie polega po prostu na uiszczeniu odpowiedniej kwoty na konto danego sądu.

Warto mieć na uwadze, że o ile sądy wzywają skazanych dodatkowym pismem do uiszczenia grzywny, jak i innych należności - np. przepadek korzyści, koszty sądowe, wyznaczając stosunkowo dogodny termin 30 dni na realizację tegoż obowiązku, to jeśli od razu po wyroku skazany sam z własnej inicjatywy nie zapłaci lub też z jakichś przyczyn nie odbierze w ogóle wezwania z sądu do zapłaty, to może narazić się na dość przykre dla niego konsekwencje. Innymi słowy kara polegająca wyłącznie na zapłacie pewnej niedużej kwoty może zamienić się w pobyt więzieniu, poprzedzony przy tym zatrzymaniem przez Policję i doprowadzeniem do danego więzienia (aresztu).

Zgodnie bowiem z art. art. 46 §1 kodeksu karnego wykonawczego:
"Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, gdy:
1)skazany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie art. 45 albo uchyla się od jej wykonania, lub
2)zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.".

Zarządzając wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, przyjmuje się, że jeden dzień pozbawienia wolności jest równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny; kara zastępcza nie może przekroczyć 12 miesięcy pozbawienia wolności, jak również górnej granicy kary pozbawienia wolności za dane przestępstwo, a jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności, górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.

Trzeba jednak zawsze pamiętać, że uiszczenie grzywny nawet po takiej zamianie, jest jak najbardziej pożądane i powoduje natychmiastowy skutek w postaci zwolnienia danej osoby z odbywania kary pozbawienia wolności - w oparciu o art. 47 kkw, przy czym ma sens także chociażby częściowe uiszczenie grzywny, gdyż również będzie to wzięte pod uwagę w ten sposób, że proporcjonalnie zostanie skrócony skazanemu okres odbywania zastępczej kary pozbawienia wolności.

Na bazie doświadczeń z mojej praktyki adwokata warto także wspomnieć, że należy spróbować mimo wszystko możliwości rozłożenia grzywny na raty, szczególnie że w sytuacjach nadzwyczajnych sąd może okres spłaty wydłużyć nawet na 3 lata (36 rat). Oczywiście inną opcją jest także wniosek skazanego o zamianę kary grzywny na karę ograniczenia wolności w postaci tzw. prac społecznych, niemniej jest to raczej rozwiązanie, które może przysparzać pewnych komplikacji związanych z koniecznością na ogół pogodzenia ich z pracą zawodową skazanego.