Europejski Nakaz Aresztowania - kiedy odroczenie przekazania?

2022-09-29, Adwokat Kamil Draga

Polska jako strona umowy została zobligowana do wprowadzenia do swojego kodeksu postępowania karnego stosowne przepisy, które będą wdrażały i pozwalały na stosowanie decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW. Trzeba tu zaakcentować, że instytucja ta dotyczy jedynie sytuacji pomiędzy krajami członkowskimi Unii Europejskiej, natomiast w stosunku do pozostałych państw może wchodzić w grę stosowanie przepisów o ekstradycji, o ile naturalnie obowiązuję Polskę z tymi krajami stosowne umowy.

W oparciu o te przepisy zarówno Polska może wystąpić do państwa członkowskiego o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, jak też dowolne państwo członkowskie także może zwrócić się w tej kwestii do Polski. Na bazie praktyki adwokata takie sytuacje są nader częste i współpraca pomiędzy organami ścigania rozwija się.

Nie omawiając w tym miejscu wszystkich reguł rządzących postępowanie związanym z rozpoznaniem wniosku o wydanie osoby na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania warto skupić się na przepisie art. 607o par. 1 zgodnie z którym:
"Jeżeli przeciwko osobie ściganej jest prowadzone w kraju postępowanie karne o inny czyn niż wskazany w nakazie europejskim lub osoba ta ma odbyć w kraju za taki czyn karę pozbawienia wolności, sąd, wydając postanowienie o przekazaniu, może odroczyć jego wykonanie do czasu zakończenia w kraju postępowania karnego lub do czasu wykonania w kraju kary pozbawienia wolności.".

Wszelako pamiętać trzeba także, że w oparciu o par. 2 tegoż przepisu:
"W sytuacji określonej w § 1 sąd, po powiadomieniu o jej zaistnieniu organu, który wydał nakaz europejski, może, na jego wniosek, czasowo przekazać osobę ściganą na warunkach określonych w porozumieniu zawartym z tym organem. Porozumienie takie powinno być sporządzone na piśmie i określać warunki przekazania, w tym zwłaszcza termin powrotnego przekazania osoby ściganej.".

Jak należy rozumieć pojęcie - do czasu ukończenia postępowania? Pomocne będzie tu niżej wskazane orzeczenie:

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 lipca 2017r. II AKz 492/17:

"Jakkolwiek stwierdzić należy, iż odraczając wykonanie postanowienia o przekazaniu osoby ściganej, sąd powinien wskazać termin takiego odroczenia, to jednak nie zawsze możliwe jest precyzyjne określenie daty ustania przeszkody, która uniemożliwia przekazanie osoby ściganej. Nie ma więc żadnych przeszkód, aby za wystarczające uznać wskazanie, że odroczenie następuje do czasu wykonania określonej kary lub wszystkich orzeczonych już prawomocnie kar pozbawienia wolności Sąd miał w polu widzenia termin zakończenia odbywania przez podejrzanego kar pozbawienia wolności orzeczonych prawomocnymi wyrokami polskich sądów i dlatego też prawidłowo zasygnalizował możliwość zawarcia porozumienia, o którym mowa w art. 607o § 2 k.p.k. i czasowego przekazania osoby ściganej do RFN na ustalonych w tym porozumieniu warunkach, w celu przeprowadzenia postępowania o czyny objęte europejskim nakazem aresztowania, co w pełni gwarantuje prawo ściganego do obrony i do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie zarówno przed sądem polskim, jak i zagranicznym. W tej sytuacji obrońca podejrzanego winien wystąpić o zainicjowanie tego rodzaju postępowania."

Uzasadnienie faktyczne

Postanowieniem z dnia 4 lipca 2017 r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w pkt 1, na mocy art. 607k § 1 k.p.k. w zw. z art. 607t § 1 k.p.k. przekazał P. F. L. organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec w celu przeprowadzenia postępowania karnego prowadzonego pod sygn. akt (...), za przestępstwa z § 211 ust. 1 i II, § 223 ust. 1, § 224 ust. 1, § 249 ust. 1, § 250 ust. II, § 25 ust. 1 i II, § 52, § 53 niemieckiego kodeksu karnego, objęte Europejskim Nakazem aresztowania nr (...), wydanym w dniu 2 marca 2016 r. przez (...) (Sąd Rejonowy w B. w Republice Federalnej Niemiec), zastrzegając jednocześnie, że przekazanie następuje pod warunkiem, iż P. L., jako obywatel polski, będzie odesłany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po prawomocnym zakończeniu postępowania karnegio, chyba że wyrazi zgodę na odbywanie kary na terytorium RFN.

W pkt 2 Sąd Okręgowy na mocy art. 607 o § 1 k.p.k. odroczył wykonanie postanowienia o przekazaniu P. L. organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec do czasu prawomocnego zakończenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej postępowania karnego prowadzonego wobec niego przez Prokuraturę Rejonową (...) w B., sygn. akt (...) oraz do czasu odbycia kar orzeczonych wobec niego prawomocnymi wyrokami skazującymi, a to:

- kary 1 roku pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w S. prowadzonej pod sygn. akt (...);

- kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w B. prowadzonej pod sygn. akt (...);

- kary 5 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w B. prowadzonej pod sygn. akt (...);

- kary 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego (...) w Ł. prowadzonej pod sygn. akt (...);

- kary 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w B. prowadzonej pod sygn. akt (...);

- kary 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w B. prowadzonej pod sygn. akt (...);

- kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w B. prowadzonej pod sygn. akt (...).

Zażalenie na pkt II postanowienia wniósł podejrzany jak i jego obrońca.

Obrońca podejrzanego, zarzucił naruszenie przepisu art. 607 o § 1 k.p.k. i wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Uzasadnienie prawne

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenia podejrzanego, jak i jego obrońcy, w zakresie w jakim kwestionują odroczenie wykonania postanowienia o przekazaniu P. L. organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec do czasu prawomocnego zakończenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej postępowania karnego prowadzonego wobec niego przez Prokuraturę Rejonową (...) w B., sygn. akt (...) oraz do czasu odbycia kar orzeczonych wobec niego wymienionymi prawomocnymi wyrokami skazującymi nie są zasadne i nie zasługują na uwzględnienie. Ponieważ nie zostało zakwestionowane przez skarżących rozstrzygnięcie o przekazaniu podejrzanego organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec w celu przeprowadzenia postępowania karnego prowadzonego pod sygn. akt (...) za przestępstwa z § 211 ust. 1 i II, § 223 ust. 1, § 224 ust. 1, § 249 ust. 1, § 250 ust. II, § 25 ust. 1 i II, § 52, § 53 niemieckiego kodeksu karnego, objęte Europejskim Nakazem aresztowania nr (...), wydanym w dniu 2 marca 2016 r. przez (...) (Sąd Rejonowy w B. w Republice Federalnej Niemiec, to w tej części nie podlegało ono merytorycznej kontroli tut. Sądu.

Przechodząc zatem do analizy wniesionych zażaleń, nie sposób zgodzić się ze stwierdzeniem, iż zaskarżone postanowienie jest nieprawidłowe w zakresie, w jakim Sąd Okręgowy odroczył jego wykonanie, aż do czasu odbycia przez P. L. wszystkich orzeczonych przez polskie sądy kar. W ocenie tut. Sądu takie rozstrzygnięcie jest trafne i nie narusza, tak jak sugeruje to obrońca podejrzanego, jego prawa do obrony i do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie. Jakkolwiek stwierdzić należy, iż odraczając wykonanie postanowienia o przekazaniu osoby ściganej, sąd powinien wskazać termin takiego odroczenia, to jednak nie zawsze możliwe jest precyzyjne określenie daty ustania przeszkody, która uniemożliwia przekazanie osoby ściganej. Nie ma więc żadnych przeszkód, aby za wystarczające uznać wskazanie, że odroczenie następuje do czasu wykonania określonej kary lub wszystkich orzeczonych już prawomocnie kar pozbawienia wolności, tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie.

Wskazać nadto należy, iż Sąd I instancji miał w polu widzenia termin zakończenia odbywania przez podejrzanego kar pozbawienia wolności orzeczonych prawomocnymi wyrokami polskich sądów, który po obliczeniu przypada na dzień 19 lutego 2022 r. i dlatego też prawidłowo zasygnalizował możliwość zawarcia porozumienia, o którym mowa w art. 607 o § 2 k.p.k. i czasowego przekazania osoby ściganej do RFN na ustalonych w tym porozumieniu warunkach, w celu przeprowadzenia postępowania o czyny objęte europejskim nakazem aresztowania, co w pełni gwarantuje prawo ściganego do obrony i do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie zarówno przed sądem polskim, jak i zagranicznym. W tej sytuacji obrońca podejrzanego winien wystąpić o zainicjowanie tego rodzaju postępowania.

Mając powyższe na uwadze, jak też nie dopatrując się we wniesionych środkach odwoławczych argumentów mogących wpłynąć na zmianę zaskarżonego postanowienia, Sąd Apelacyjny orzekł jak w części dyspozytywnej.

Tekst orzeczenia pochodzi ze zbiorów sądów powszechnych.