Zasiłek wyrównawczy
2016-11-17, Adwokat Katowice Kamil Draga
Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zasiłek wyrównawczy przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Z uwagi na charakter przedmiotowego świadczenia, zmierzający do wyrównania uszczuplonego zarobku, za czasów obowiązywania poprzednich ustaw rozważano relację tego świadczenia do wynagrodzenia pracowniczego. Charakter odmienny od wynagrodzenia podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z 24.10.1969 r. (III PZP 8/69, OSNCP 1970, Nr 3 poz. 41), wskazując na odmienny od wynagrodzenia termin przedawnienia omawianego świadczenia.
Przesłankami nabycia prawa do zasiłku wyrównawczego z ubezpieczenia wypadkowego jest wykazanie, że ubezpieczony jest pracownikiem, doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a także, iż w następstwie owego uszczerbku doszło do obniżenia wynagrodzenia ubezpieczonego (art. 6 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy).
Za stały uszczerbek na zdrowiu przyjmuje się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie. Wystąpienie stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu podlega badaniu na zasadach określonych w art. 16 w/w ustawy.
Jeśli chodzi o pojęcie obniżenia wynagrodzenia, to sposób jego obliczenia wskazany jest z kolei w art. 36-42 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, do której to odwołuje się w/w ustawa. Tym samym zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem ustalonym w myśl wskazanych art. 36-42 ustawy o świadczeniach pieniężnych..., a miesięcznym wynagrodzeniem osiągniętym za pracę w warunkach rehabilitacji zawodowej. Natomiast jak stanowi art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych... - jeżeli ubezpieczony będący pracownikiem przepracował tylko część miesiąca wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, zasiłek wyrównawczy za ten miesiąc przysługuje w wysokości różnicy między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem ustalonym w myśl art. 36-42 cyt. wyżej ustawy, zmniejszonym o 1/30 część za każdy dzień tej nieobecności a wynagrodzeniem osiągniętym w tym miesiącu.
Warto jeszcze wspomnieć o relacji do innej instytucji, którą tym razem przewiduje kodeks pracy, a określanej mianem dodatku wyrównawczego. Mianowicie dodatek ten przysługuje m.in. w sytuacji, gdy pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego, przenosi pracownika do odpowiedniej pracy z uwagi na to, że stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS i jeżeli to przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia. Dodatek wyrównawczy przysługuje przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy (por. art. 230 § 2 KP). Wzajemna relacja obu tych instytucji była przedmiotem rozważań w doktrynie i ostatecznie utrwalił się pogląd, że skoro przepisy kodeksu pracy o dodatku do dziś nie zostały uchylone, to należy przyjąć, że intencją ustawodawcy było zaliczanie okresu pobierania dodatku wyrównawczego do okresu pobierania zasiłku wyrównawczego. W tym miejscu trzeba podkreślić, że z oczywistych względów wykluczona jest możliwość pobierania zarówno dodatku wyrównawczego na podstawie przepisów kodeksu pracy, jak i zasiłku wyrównawczego na podstawie w/w ustawy – skutkowałoby to podwójnym kompensowaniem szkody wynikającej z obniżonych zarobków, a co byłoby sprzeczne z istotą obydwu świadczeń (prowadziłoby do wzbogacenia).
Adwokat Katowice Kamil Draga
