Kontrola podatkowa - jakie wymogi ?

2023-03-11, Adwokat Katowice Kamil Draga

Budzące nierzadko grozę podatnika zdarzenie w postaci kontroli podatkowej jest obwarowane wieloma warunkami, jakie winien spełnić organ podatkowy, by takową czynność przeprowadzić.

Wypada zatem przypomnieć, że zgodnie z art. 282b Ordynacji podatkowej:

- Organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, z zastrzeżeniem art. 282c.

- Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

- Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody lub wniosku kontrolowanego. W razie wyrażenia zgody lub złożenia wniosku ustnie kontrolujący sporządza adnotację.

Samo zawiadomienie także musi spełniać wskazane w tym przepisie wymogi "formalne", tj. powinno zawierać:

1)oznaczenie organu;
2)datę i miejsce wystawienia;
3)oznaczenie kontrolowanego;
4)wskazanie zakresu kontroli;
5)pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji;
6)podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.

Są jednak sytuacje wyjątkowe, kiedy nie ma obowiązku zawiadamiania o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej - stanowi je art. 282c Ordynacji podatkowej i ma to miejsce wtedy, gdy:

1)kontrola:
a)dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
b)ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
c)dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
d)dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
e)ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
f)zostaje wszczęta w trybie, o którym mowa w art. 284a § 1,
g)ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury,
h)dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin,
i)ma charakter doraźny dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej,
j)dotyczy zasadności zwrotu podatku w rozumieniu przepisów rozdziału 7b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz rozdziału 6a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych;

2)organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:
a)został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217, 2105 i 2106 oraz z 2022 r. poz. 1488) lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli; w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - do każdego wspólnika,
b)jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
c)nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

Niemniej nawet w powyższych przypadkach po wszczęciu kontroli informuje się kontrolowanego o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.