Uzupełnienie akt stanu cywilnego – czy jest możliwe?

2017-12-06, Adwokat Katowice Kamil Draga

Zgodnie z art. 37 ust. 1 Prawa o aktach stanu cywilnego z dnia 28 listopada 2014r.: „Akt stanu cywilnego, który nie zawiera wszystkich wymaganych danych, uzupełnia kierownik urzędu stanu cywilnego, który go sporządził, na podstawie innych aktów stanu cywilnego, akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego prowadzonych dla tego aktu i innych dokumentów mających wpływ na stan cywilny.”.
Uzupełnienia aktu stanu cywilnego dokonuje się z urzędu, na wniosek osoby, której ten akt dotyczy, lub jej przedstawiciela ustawowego, na wniosek osoby mającej w tym interes prawny lub prokuratora, w formie czynności materialno-technicznej.
Jeżeli uzupełnienia aktu stanu cywilnego dokonuje się z urzędu lub na wniosek innej osoby niż ta, której akt dotyczy, lub jej przedstawiciela ustawowego, kierownik urzędu stanu cywilnego powiadamia tę osobę o zamiarze uzupełnienia lub o złożeniu wniosku o uzupełnienie aktu stanu cywilnego. Natomiast jeżeli uzupełnienia aktu małżeństwa dokonuje się na wniosek jednego z małżonków, kierownik urzędu stanu cywilnego powiadamia o złożeniu wniosku drugiego małżonka.

Jedyny wyjątek dotyczy aktu zgonu, którego modyfikacje mogą nastąpić przy znacznie większych obostrzeniach i ograniczeniach. Otóż jedynie Sąd może w tzw. postępowaniu nieprocesowym dokonać uzupełnienia aktu zgonu – na wniosek osoby zainteresowanej, choć również prokuratora – przy czym jedynie wtedy, gdy akt zgonu nie zawiera daty lub nawet godziny zgonu, a zarazem dane te nie wynikają z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego stanowiących podstawę sporządzenia aktu zgonu.

Na bazie powyższej regulacji pojawiają się często komplikacje dla potencjalnych spadkobierców zmarłego – jeśli bowiem wystąpią do Sądu o stwierdzenie nabycia spadku, to Sądy nierzadko dostrzegając braki w postaci daty zgonu (bo np. podaje się tylko wzmiankę o „znalezieniu zwłok” w określonej dacie w nierzadkich przypadkach, gdy zmarły zamieszkiwał samotnie czy unikał kontaktu z otoczeniem) nakazują wpierw korygować taki akt, aby skutecznie otrzymać postanowienie stwierdzające nabycie spadku.

Oprócz omówionej powyżej instytucji uzupełnienia aktu (w sytuacji nieujęcia wszystkich wymaganych danych), istnieje także możliwość jego sprostowania, a która obejmuje przypadki niezgodności treści aktu stanu cywilnego z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych, albo z zagranicznymi dokumentami stanu cywilnego.

Co do zasady sprostowania dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego, który go sporządził. Jednakowoż sprostowania aktu stanu cywilnego dokonuje ponadto sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli:
1) sprostowanie aktu stanu cywilnego jest niemożliwe na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego, o których mowa w art. 35 ust. 2;
2) sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego nie jest możliwe wyłącznie na podstawie dokumentów wymienionych w pkt 1.

Warto tutaj wspomnieć wyrok WSA w Białymstoku z dnia 18 lutego 2016r. (II SA/Bk 774/15) wskazujący, iż: „Podstawę sprostowania aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego mogą stanowić tylko dokumenty wymienione w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 1741 ze zm.). W sytuacji gdy ustalenie prawidłowej treści aktu stanu cywilnego wymaga dokonania ustaleń faktycznych oraz przeprowadzenia postępowania dowodowego, sprawa powinna zostać rozstrzygnięta
w postępowaniu sądowym przed sądem powszechnym (art. 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego).”.





Adwokat Katowice Kamil Draga